Hoog Sensitief Persoon – HSP

Zijn je gevoelens gemakkelijk gekwetst en maak je je erg zorgen om andere mensen te kwetsen? Word je emotioneel bij het bekijken beelden van ziekte of dierenmishandeling, heb je een afkeer van enge films of voel je je gehinderd door harde of irritante geluiden (denk aan muziek uit iemands koptelefoon) op een manier waar mensen om je heen geen last van hebben? Dan kun je een Hoog Sensitief Persoon zijn (HSP). Het is een gebruikelijke aandoening, maar tot nu toe zelden begrepen.

Er komt echter steeds meer begrip voor HSP’s. In de VS is een documentaire gemaakt, genaamd ‘Sensitive The Movie’. Het onderzoekt de kwestie van HSP en laat Dr. Elaine Aron zien, een wetenschapper en auteur van Hoog Sensitieve Personen (van het boek zijn meer dan een miljoen exemplaren verkocht). Het bevat ook nieuw onderzoek dat laat zien hoe het gebied van de hersenen dat zich bezighoudt met empathie en sensorische informatie verschilt bij mensen die hoog scoren op de gevoeligheidsschaal.

“In plaats van alleen maar een persoonlijkheid, (zoals verlegen of extravert zijn) wordt de HSP gedefinieerd als het hebben van een overgevoelig zenuwstelsel”

De zangeres Alanis Morissette, een zelf-opgebiechte HSP, is een van de mensen die in de documentaire verschijnt. “Mijn temperament is zeer gevoelig. Ik ben heel erg afgestemd op zeer kleine dingen of het nu voedsel, mineralen, verlichting, geluiden of geuren betreft “zegt ze. “Over-stimulering gebeurt vrij gemakkelijk bij mij.”

Naast het feit dat een HSP gemakkelijk overweldigd wordt door emotionele zaken (ze hebben de neiging om een ongelooflijke empathie hebben en heel makkelijk boos te worden), hebben HSP’s ook een overgevoeligheid voor fysieke dingen zoals lichten, geluiden, temperaturen en zelfs krassend labels of bepaalde stoffen.

“Hoog Sensitiviteit is genetisch bepaald,” zegt Dr. Elaine Aron, een vooraanstaand onderzoeker op dit gebied. “Twintig procent van ons is hiermee geboren en het beïnvloedt zowel mannen als vrouwen in gelijke mate.” De situatie wordt uitgelegd in vier letters: DOET.

  • D staat voor de diepte van de verwerking, de sleutel tot de gehele situatie. Zij verwerken alles om hen heen heel diep.
  • O staat voor overstimulatie, die het gevolg is van D.
  • E staat voor emotionele reactiviteit en empathie. Onderzoek toont aan HSP’s meer reageren op de emoties van anderen en situaties in het algemeen.
  • S staat voor de gevoelige stimuli – ze zijn ongelooflijk gevoelig voor geuren, geluiden en licht.

Echter, niet alle HSP’s zijn gelijk. Zo weten we dat ongeveer 30% extravert zijn in plaats van introvert. De meeste mensen verwachten echter dat ze introvert zijn.”  Dr. Ted Zeff, psycholoog en auteur van de “Survival Guide Hoog Sensitieve Personen”, is het daarmee eens. “Elke gevoelig mens is anders,” geeft hij aan. “Het is ook belangrijk om te onthouden dat iemand een aantal van deze eigenschappen heeft, zoals empathie maar geen HSP is.”

Dus wat zijn de kenmerken van een HSP? Dr. Zeff zegt dat mensen die Hoog Sensitief zijn geen natuurlijke afscherming hebben – ze vinden het moeilijk zich af te sluiten. Zo zal iemand die dicht achter hen staat en over hun schouder mee kijkt een HSP onrustig maken. “Dr. Aron zegt dat HS mannen in het algemeen een veel moeilijkere tijd hebben omdat de maatschappij minder vergevingsgezind voor hen is.

Als je een HSP bent moet je jezelf niet willen ‘genezen’. Het is wie je bent. In sommige samenlevingen die zeer gevoelig zijn, wordt HSP gezien als een positieve zaak. Uit onderzoek blijkt dat zeer gevoelige mannen in Thailand en India zelden of nooit waren gepest tijdens hun jeugd, terwijl zeer gevoelige mannen in het Westen juist erg vaak waren gepest.

“Omdat HSP’s snel worden overweldigd, hebben ze dagelijks even tijd voor zichzelf nodig”

HSP’s functioneren het beste in verzorgende omgevingen en hebben een grotere kans om bijvoorbeeld kunstenaar, muzikant, docent, begeleider en gezondheidswerker te zijn. Ze zijn waarschijnlijk populair omdat ze tevens in harmonie zijn met de behoeften van anderen.

Hoe kan men omgaan met HSP in plaats van hierdoor overweldigt te raken? “De meeste HSP’s hebben de neiging om coping-mechanismen te ontwikkelen als ze net volwassen worden” zegt Dr. Zeff. “Dus, terwijl een 21-jarige HSP zich misschien onder druk gezet voelt om naar een luidruchtige club te gaan met vrienden, zal een 41-jarige weten hoe ze kunnen omgaan met situaties en hoe ze bepaalde situaties kunnen voorkomen.”

Omdat HSP’s snel overweldigd zijn geeft Dr. Zeff aan dat ze dagelijks downtime nodig hebben. “Ze moeten zich niet schamen voor wie ze zijn of zichzelf met anderen vergelijken” voegt hij eraan toe. “Echter, in je relatie, familie of werkplek moet er een compromis zijn. Omdat je bijvoorbeeld niet van lawaai houdt, betekent dat niet dat iedereen om je heen stil moet zijn. Wees niet wat ik een ‘ongevoelige zeer gevoelige persoon’ noem! Ga gewoon naar een andere kamer of ga een stukje wandelen.”

Als hoog gevoelige kinderen opgroeien met het besef dat ze een overactief zenuwstelselhebben, zullen ze door hun grote mate van empathie en vriendelijkheid opgroeien en sociaal zijn. Echter, als ze voortdurend wordt verteld dat ze niet mogen huilen of te horen krijgen dat “ze zich niet aan moeten stellen” kunnen ze denken dat er iets met hen mis is en worden ze depressief, angstig en overgevoelig voor kritiek als ze ouder worden.

De reden dat Dr. Elaine Aron het boek ‘Het uiterst gevoelige kind’ heeft geschreven is omdat zoveel volwassenen haar hebben geschreven om te laten weten dat hun ouders hun gevoeligheid wilden uitroeien in plaats van hun gevoeligheid te begrijpen. Het goede nieuws is dat zeer gevoelige volwassenen de neiging hebben om goed te reageren op de therapie, juist omdat ze zo in contact staan met hun emoties. Als ze echter in de eerste plaats al op de juiste manier zijn opgegroeid dan heeft die groep mensen zoveel om de wereld te bieden.”

“Soms moet ik gewoon in een rustige kamer zitten”

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.